Lek w Polsce 2019/06-07

Od redaktora

Extractum Spissum czyli wyciąg gęsty

Mimo że testosteron został wyodrębniony (Laqueur), a następnie zsyntetyzowany (A. Butenandt i L. Ružička) przed ponad 80 laty, to w dalszym ciągu jego rola w organizmie człowieka nie jest do końca poznana. Wiemy, że hormon ten odpowiada m.in. za kształtowanie płci i cech płciowych w życiu płodowym, wpływana spermatogenezę, wykształcanie się wtórnych cech płciowych, ma działanie anaboliczne, pobudza rozwój gruczołu krokowego. Mniej znanym, ale równie istotnym obszarem działania testosteronu jest sfera psychiczna. Temu zagadnieniu poświęcony jest artykuł Rola suplementacji testosteronu w psychiatrii. Wyniki badań pokazują, że testosteron łagodzi przebieg depresji i wykazuje działanie poprawiające nastrój. U starszych mężczyzn, według niektórych publikacji, testosteron poprawia pamięć i inne funkcje poznawcze. W schizofrenii niedobór testosteronu jest związany z działaniem leków neuroleptycznych. Suplementacja testosteronem może dawać korzystne efekty również w chorobie afetywnej dwubiegunowej i w ADHD, jednak kwestia ta wymaga dokładniejszych badań. Suplementacja w ciąży wg rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego przedstawia całościowo zagadnienie specyfiki stosowania i dawkowania różnych preparatów w okresie ciąży, ze szczególnym uwzględnieniem przeciwwskazań i możliwości przedawkowania, zwłaszcza witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, co jest poważnym problemem ze względu na znaczną obfitość suplementów diety i wzbogaconej żywności. Należy też pamiętać o zmienionych parametrach farmakokinetycznych i farmakodynamicznych, a także o przenikaniu różnorodnych substancji do płodu. Wapń to jeden z najczęściej używanych farmaceutyków, co omawia artykuł Wapń – rola w organizmie, zapotrzebowanie i skutki niedoboru. 99% tego makroelementu jest zgromadzone w kościach i zębach. Wapń bierze udział w procesie krzepnięcia krwi oraz regulacjach hormonalnych. Reguluje kurczliwość mięśni, utrzymuje prawidłową akcję serca oraz przewodnictwo bodźców nerwowych. W przypadku niedoboru wapnia organizm pobiera potrzebną jego ilość z kości. Powoduje to utratę ich gęstości, stają się one porowate i kruche, co może prowadzić do zaniku tkanki kostnej i osteoporozy. Z uwagi na kluczową rolę wapnia w organizmie należy zapewnić odpowiednią ilość tego pierwiastka w diecie. Kolagen wraz z elastyną i glikoproteinami odpowiada za spójność tkanek i narządów. Dodatkowo nadaje tym tkankom i organom odporność, elastyczność i wytrzymałość. Produkcja kolagenu spada wraz z wiekiem i narażeniem na czynniki takie jak palenie tytoniu i promieniowanie UV. U kobiet największy spadek syntezy kolagenu następuje w okresie menopauzy. Problematyka ta została omówiona w artykule Kolagen – wpływ na stawy, naczynia krwionośne i skórę. Materiał Różne oblicza insulinooporności stanowi zbiór streszczeń wykładów poświęconych problematyce insulinooporności, wygłoszonych podczas Konferencji II Warszawski Dzień Dietetyki Klinicznej, która odbyła się na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Mój stały felieton W oparach postępu tym razem nosi tytuł Następny pacjent z e-kolejki, proszę… i omawia różne sprawy bieżące, chociaż jak zwykle sięga do historii. Ale ostrzegam słowami krakowskiego pisarza Jalu Kurka: Każde pokolenie ulepszało swój dom w imię własnych ideałów, za które następne generacje musiały nieraz wiele płacić.

                                                                                              Wojciech Łuszczyna, wluszczyna@medyk.com.plOd redaktora